Ujęcie wody „Galmany” – największe ujęcie wody głębinowej w mieście, zlokalizowane w północno-wschodniej części miasta w osiedlu Warpie. Ujęcie stanowią trzy studnie głębinowe o głębokości studni S1 – 88,8m, S2 – 88,5m, S3 – 75,0m. Średnica studni to φ 354mm. Studnie S1 i S2 wyposażone w agregaty głębinowe Vogel TVS typ TVS 10.2A-4/2A VV z silnikami o mocy 110 kW. Studnia S3 wyposażona w agregat głębinowy Vogel TVS 8.2-7/2A VV z silnikiem o mocy 37 kW.  Woda surowa trafia do pomieszczenia chlorowni gdzie poddawana jest procesowi stabilizacji podchlorynem sodu, po tym układzie woda przepływa przez mieszacz statyczny w celu zapewnienia odpowiedniego rozkładu dezynfekanta w sieci. Woda po dezynfekcji i mieszaniu tłoczona jest bezpośrednio rurociągiem φ 350m do sieci miejskiej i zbiorników wyrównawczych ,,Warpie”. Od 2016 roku zostały zabudowane w każdej studni nowoczesne, niskociśnieniowe, bakteriobójcze lampy UV o mocy 400 J/m2.  Zastosowanie nowoczesnej metody pozwoliło na dezynfekcję u źródła i obniżenie wartości dozowanego podchlorynu sodu do minimalnych ilości, pozwalających na stabilizację wody w rozległej sieci wodociągowej na terenie całego miasta. Średni pobór wody z ujęcia kształtuje się na poziomie około 5 200 m3/dobę. Wydajność ujęcia wynosi max. 7 098,4m3/dobę lub  więcej ze względów technologicznych. Ze względu na wysoką jakość wody głębinowej  ujmowanej na ujęciu Galmany nie wymagany jest tam skomplikowany układ uzdatniania, a jedynie dezynfekcja w celu utrzymania stabilności mikrobiologicznej wody w rozległej sieci wodociągowej. Obszar zasilania: os. Warpie i częściowo os. Śródmieście, os. Podwale, os. Podłęże i os. Stałe.

Z uwagi na fakt, iż woda produkowana przez ujęcie Galmany jest doprowadzana do  zbiorników wody pitnej Warpie, a tam mieszana z wodą z SUW Piaskownia należy przyjąć , że  ilość wody zaopatrującej mieszkańców wymienionych powyżej osiedli, oprócz os. Warpie stanowi 1/3 ilości wody dystrybuowanej ze zbiorników, pozostałą część wody w zbiornikach  stanowi woda z ujęcia Piaskownia. Wartości te, z uwagi na dynamikę przepływów wody w  sieci wodociągowej mogą ulec zmianie.

Ujęcie wody „Dobra” – najstarsze ujęcie wody pitnej w mieście, zlokalizowane w północno-wschodniej części miasta w osiedlu Dobra wybudowane w latach 1920-1922, całkowicie zmodernizowane w roku 2025, składa się z dwóch studni D1 i D2.

Studnia D1 – jest obudowana budynkiem. Głębokość studni wynosi 101,0 m o średnicy φ 150 mm. W studni zamontowane są dwa agregaty głębinowe HV typu GC5.10 z silnikami o mocy 37kW o wydajnościach 1500m3 /dobę każdy.

Studnia D2 – o średnicy φ 279 mm i głębokości 88,0m. Zamontowany 1 agregat HV  typ GC.3.07 silnik 18,5kW o wydajności 960 m3/dobę. Po wypompowaniu woda surowa trafia do nowej hali z nowoczesnym układem technologicznym: 

• Po wypompowaniu woda surowa ze studni D1 i D2 jest kierowana na aerator – desorber w celu napowietrzenia powietrzem wzbogaconym w nadmiar ozonu z kolumn kontaktowych oraz usunięcia  cząstek rozpuszczonych gazów z wody. 
• Następnie po procesie wstępnego utlenienia zjonizowanym powietrzem woda kierowana jest do dwóch wielostopniowych kolumn kontaktowych w celu dezynfekcji ozonem. 
• Z kolumn woda kierowana jest do filtrów węglowych I i II stopnia, a następnie do zbiornika wody uzdatnionej, przed którym wykonywana jest dezynfekcja lampami UV o mocy 600 J/m2. 
• Na nowoczesnym SUW Dobra zainstalowano również system odwróconej osmozy mający za zadanie usunięcie wodorowęglanów wapnia i magnezu z wody w celu jej zmiękczenia. Woda częściowo uzdatniona będzie kierowana do układu odwróconej osmozy , gdzie po demineralizacji zostanie wymieszana z wodą uzdatnioną w mieszaczu statycznym i  zmagazynowana w zbiorniku wody uzdatnionej o pojemności 50 m3. 
• Ze zbiornika woda trafia do dezynfekcji końcowej podchlorynem sodu w celu stabilizacji wody w sieci wodociągowej  i jest kierowana do sieci miejskiej. 

Średni pobór wody z ujęcia kształtuje się na poziomie około 1 000 m³/dobę. Wydajność ujęcia max. 4 500m³/dobę. Obszar zasilania: os. Ciężkowice i os. Pieczyska, częściowo Śródmieście

Ujęcie wody „Bielany” – zlokalizowane jest w południowo-wschodniej części miasta w osiedlu Bielany, w dzielnicy Bory. Ujęcie stanowi 1 studnia głębinowa o średnicy φ 279mm i głębokości 74,0m. W studni zamontowany jest agregat głębinowy HV typ GC 0.08.2.2 silnik o  mocy 15 kW. Po wypompowaniu woda surowa trafia do pomieszczenia chlorowni gdzie poddawana jest procesowi dezynfekcji podchlorynem sodu.

Woda stabilna mikrobiologicznie tłoczona jest bezpośrednio rurociągiem do sieci miejskiej. Średni pobór wody z ujęcia kształtuje się na poziomie około 120 m³/dobę. Wydajność ujęcia max. 600m³/dobę. Ujęcie zasila os. Bory

Stacja Uzdatniania Wody „J. Dąbrowski” – zlokalizowana w południowo-zachodniej części miasta w osiedlu Jeleń. Ujęcie stanowi szyb kopalniany betonowy o przekroju kwadratowym 4x4m. Głębokość szybu wynosi 102,0 m.

W dniu 14 stycznia 2013 roku zakończono modernizację ujęcia głębinowego „Jarosław Dąbrowski”. Obecnie funkcjonuje tam dwustopniowa filtracja, nowoczesny system ozonowania i dezynfekcji lampami UV. Ta inwestycja to gwarancja nowej jakości wody dla mieszkańców z osiedla Jeleń i Byczyna.

Na  obiekcie  wykorzystywany  jest  m.in.  system  ozonowania oraz system odwróconej osmozy.  To  nowoczesna i efektywna technologia, bazująca na naturalnych procesach zachodzących w przyrodzie. Procesy ozonowania przebiegają szybciej i mogą być w pełni kontrolowane, a do ich przeprowadzenia wystarczy tylko energia elektryczna. Charakter proekologiczny podkreśla fakt, że w procesach uzdatniania nie są wykorzystywane żadne związki chemiczne. Dodatkowo wszelkie mikroorganizmy niszczone są poprzez lampy UV.

Ozonowanie pozwala efektywnie usunąć z wody nadmiary żelaza, manganu, przywraca wodzie naturalną barwę i krystaliczną przejrzystość, usuwa z wody nieprzyjemny smak i zapach, a co ważne zapewnia czystość mikrobiologiczną. Woda ze względu na naturalne zanieczyszczenia żelazem i manganem jest efektywnie uzdatniana w czterech filtrach piaskowo-żwirowych zamkniętych. Ponadto, pod koniec 2018 roku  zabudowano nowoczesną technologię membranową celem dodatkowego uzdatniania wody w procesie osmozy. Ma ona na celu obniżenie zawartości chlorów w wodzie oraz zmniejszenie uciążliwej dla konsumentów twardości (kamienia kotłowego).

 Technologia uzdatniania przedstawia się następująco: 

• ujmowanie wody poprzez istniejący szyb kopalniany, 
• pompowanie wody surowej za pomocą dwóch zatapialnych agregatów pompowych typu Lowara Z895 04-6 PMP z silnikami o mocy 30 kW każdy, 
• woda z systemu odwróconej osmozy (RO) wtłaczana jest do nowej studni zbiorczej wody surowej,
• aeracja w areatorze wewnątrz budynku SUW, 
• utlenienie wstępne ozonem resztkowym, 
• wtłoczenie wody w I-szy stopień filtracji na filtrach piaskowo-żwirowych w celu usunięcia związków żelaza zawartych w wodzie, 
• po I-szym stopniu filtracji wtłoczenie na system ozonowania, 
• skierowanie zaozonowanej wody ponownie do kolumn kontaktowych , 
• wtłoczenie na II- gi stopień filtracji, w celu usunięcia utlenionego w kolumnach kontaktowych manganu, 
• woda po II-gim st. filtracji trafia na lampy UV w celu dezynfekcji wody pod kątem mikrobiologii, 
• po lampach UV woda przepływa wspólnym przewodem do zbiornika magazynowego wody czystej, której część zasila urządzenie RO zlokalizowane w zapleczu kontenerowym. 
• Urządzenie RO czyli nowoczesny system odwróconej osmozy zlokalizowany w zapleczu kontenerowym zasilany jest wodą uzdatnioną ze zbiornika magazynowego SUW J. Dąbrowski. Zasilanie wodą uzdatnioną realizowane jest pompą zamontowaną do kolektora ssawnego zestawu hydroforowego SUW. Następnie w celu zabezpieczenia membran przed ozonem, woda zasilająca RO płynie przez dwie szeregowo zamontowane lampy UV działające w technologii średniociśnieniowej. 
• Woda demineralizowana po RO trafia do zbiornika magazynowego. Ze zbiornika magazynowego jest pompowana za pomocą pompy nowym rurociągiem do studni z układem mieszania z wodą surową. Po zmieszaniu wody demineralizowanej z wodą surową w mieszaczu statycznym układu mieszania, woda kierowana jest do aeratora SUW J. Dąbrowski.
• Ze zbiornika magazynowego woda zestawem hydroforowym jest pompowana na sieć, końcowym etapem jest zadawanie podchlorynu sodu w celu utrzymania stabilizacji mikrobiologicznej na sieci

Pobór wody z ujęcia kształtuje się na poziomie około 1 000 m³/dobę. Wydajność ujęcia  max. 2 000 m³/dobę. 

Obszar zasilania: os. Jeleń, os. Byczyna i Cezarówka Dolna

Stacja Uzdatniania Wody „Piaskownia” – usytuowana w północno-wschodniej części miasta,

nieopodal zalewu Sosina. W sierpniu 2013 roku została uruchomiona w Jaworznie nowoczesna stacja uzdatniania wody powierzchniowej SUW Piaskownia. Ujęcie produkujewodę dla ponad połowy mieszkańców Jaworzna. Wszystko dzięki maksymalnej produkcji dobowej. 

Projektowana wydajność ujęcia Q max= 500 m3/h

Rzeczywista, obecna wydajność ujęcia Qśr =ok 350 m3/h 

Wydajność ujęcia max. 10 000 m³/dobę.

Uruchomienie stacji pozwoliło na zwiększenie własnej produkcji wody pitnej dla miasta i jego mieszkańców o blisko 40%, a co za tym idzie, dało możliwość obniżenia ceny jednostkowej wody dla każdego mieszkańca miasta.

Woda na ujęciu pobierana jest bezpośrednio z Kanału Centralnego. Już sama jakość wody powierzchniowej w kanale jest zaliczana do wysokiej klasy czystości. W celu uzdatnienia wody ujmowanej ujęciem brzegowym, zainstalowano m.in. kolumnę desorpcji, odpowiedzialną za usunięcie dwutlenku węgla oraz za natlenienie wody, otwarte filtry piaskowe i filtry węglowe do zatrzymania wszelkich zawiesin i związków organicznych, a także system ozonowania wody i lampy UV służące do redukcji z wody substancji organicznych. Istotnym jest fakt , że jest to ujęcie proekologiczne ze względu na rzadko stosowaną technologię zawracania wód popłucznych. Dzięki temu woda ujmowana ujęciem Piaskownia jest w 100 % wykorzystywana i dezynfekowana wtórnie w obiegu zamkniętym, bez zrzucania popłuczyn do potoku.

W celu prowadzenia dodatkowej, ciągłej kontroli jakości wody ujmowanej ujęciem brzegowym zainstalowano nowoczesny detektor plam oleju oraz biomonitoring SYMBIO w postaci małż słodkowodnych. Małże reagują na wszelkie niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku wodnym, informując na bieżąco o zmianach parametrów wody trafiającej na ujęcie Piaskownia.

Obszar zasilania. Woda z ujęcia, trafia do mieszkańców wybudowaną w ulicy Kolejarzy i ulicy Bukowskiej magistralą wodociągową o długości 3,4 kilometrów. Do magistrali woda wtłaczana jest pompami wprost ze zbiornika o pojemności 500 metrów sześciennych. Nowa magistrala wodociągowa od 11 września 2013 roku transportuje wodę do miasta oraz na zbiorniki wyrównawcze zlokalizowane w dzielnicy Warpie. Wodę z Piaskowni spożywają mieszkańcy dzielnicy Szczakowa, Góra Piasku, oraz częściowo mieszkańcy Śródmieścia, os. Podwale, os. Podłęże i os. Stałego. 

Z uwagi na fakt, iż woda produkowana przez ujęcie Piaskownia jest doprowadzana do zbiorników wody pitnej Warpie, a tam mieszana z wodą z ujęcia Galmany należy przyjąć , że ilość wody zaopatrującej mieszkańców wymienionych powyżej osiedli, oprócz Góry Piasku i Szczakowej stanowi 2/3 ilości wody dystrybuowanej ze zbiorników, pozostałą część stanowi woda z ujęcia Galmany. Wartości te, z uwagi na dynamikę przepływów wody w sieci wodociągowej mogą ulec zmianie.

Technologia uzdatniania wody na nowej stacji Piaskownia przedstawia się następująco:

• ujmowanie wody poprzez istniejącą komorę czerpną,
• pompowanie wody surowej z istniejącej komory piaskownika (proj. zbiorczej) za pomocą dwóch zatapialnych agregatów pompowych,
• aeracja i desorpcja wody w wieży desorpcji – wolnostojącym obiekcie

     koagulacja    poprzez     zastosowanie    szybkiego     i    wolnego     mieszania     wody z koagulantem,

• sedymentacja zawiesin w separatorach lamelowych,
• utlenienie wstępne ozonem resztkowym,

filtracja kontaktowa w otwartych, samopłuczących filtrach piaskowych,

• podnoszenie ciśnienia wody na cele efektywnego wykorzystania dozowanego ozonu,
• II-gi stopień ozonowania w kolumnach ozonowania,
• pompownie wody przed filtry ciśnieniowe – z węglem aktywnym,
• magazynowanie wody w zbiorniku wody czystej,
• dezynfekcja (produkt wytwarzany z soli kuchennej).
• tłoczenie wody do sieci wodociągowej

Obowiązujące decyzje wodno-prawne na pobór wód.

Galmany – Dec. z dnia 10.12.2014 r. OŚ-ŚR.6341.26.2014 ważna do 15 marca 2035 r. Qe max = 295,77 m³/h, Qeśr = 7 098,4 m³/d z dopuszczalnym zwiększonym poborem.

J. Dąbrowski – Dec. z dnia 17.09.2013 r. OŚ.-ŚR.6341.18.2013 ważne do 17 września

2033 r. Qe max = 83,00 m³/h, Q max =2 000,00 m³/d, Q r = 730 000,00 m^3\

Dobra – Dec. z dnia 29.12.2015 r. OŚ-ŚR.6341.36.2015 ważna do 31 grudnia 2035 r.

QD1 max = 3 270,00 m³/d, QD1 max = 136,25 m³/h

QD2 max = 1 230,00 m³/d, QD2 max = 51,25 m³/h. Razem: 4 500,00 m³/d

Bielany – Dec. z dnia 29.10.2012 r. OŚ.ŚR.6341.24.2012 ważna do 31 grudnia 2032 r. Q max h = 30,00 m³/h, Q max d =600 m³/d, Q max r = 262 800,00 m³/rok

Piaskownia – Dec. z dnia 18.07.2016 r. WŚR.III.6341.19.2016.GP ważna do 18.07.2036 r. Qmax h = 500 m³/h, Q śr = 10 000 m³/d

Zbiorniki wody pitnej „Warpie”.  W celu zapewnienia ciągłości dostawy wody o odpowiednim ciśnieniu, przy ul. Północnej  w Jaworznie znajduje się pięć Zbiorników wyrównawczych wody pitnej. Wodociągi  eksploatują nowoczesne  Zbiorniki Warpie nr 4 i 5  o objętości 3 750 m3 każdy oraz zmodernizowane Zbiorniki Warpie nr 1 , 2 i 3 o objętości 1642 m3 każdy. Pojemność łaczna wynosi 12 426 m3.  Zbiorniki wyrównawcze służą do zapewnienia ciągłej dostawy wody dla miasta Jaworzna. Pracują w układzie naprzemiennym. W 2013 roku zakończono  prace remontowe zbiorników. Stare zbiorniki zostały gruntownie zmodernizowane. Wraz z systemem nowych zbiorników  zapewniają ciągłość dostawy wody przesyłanej dla miasta Jaworzna z SUW Galmany i SUW  Piaskownia. Nowy system zasuw pozwala na szybkie wyłączenie z eksploatacji każdego z  pięciu pracujących zbiorników.

Opracowała:

Sylwia Kręcichwost
Główny Technolog Wody

tel. 32 318 60 25
e-mail: sylwia.krecichwost@wodociagi.jaworzno.pl